Η Αναισθησία, για να αποφύγουμε τους δυνατούς πόνους στον φυσιολογικό τοκετό έχει ιδιαίτερη σημασία. Ο πόνος εξαντλεί την μητέρα, που δεν μπορεί να συνεργαστεί όταν πλησιάζουμε προς το τέλος του τοκετού, αλλά μειώνει επίσης και τη μεταφορά οξυγόνου προς το έμβρυο.
Οι κυριότεροι τρόποι αναισθησίας που εφαρμόζονται στο φυσιολογικό τοκετό είναι :
α) τα ηρεμιστικά φάρμακα, χορηγούνται με ενδομυική ένεση όταν ξεκινά το πρώτο στάδιο του τοκετού, σε περίπτωση που η έγκυος δεν μπορεί να έχει άλλου είδους αναισθησία. Επίσης υπάρχουν και αντλίες χορήγησης παυσίπονου φαρμάκου. Με τις συσκευές αυτές, η επίτοκος πατά το κουμπί της αντλίας, όποτε το επιθυμει, και λαμβάνει μικρή δόση φαρμάκου, μέχρι ενός συγκεκριμένου ορίου.
β) τα εισπνεόμενα φάρμακα, που χορηγούνται στην αρχή του τοκετού αλλά έχουν τον κίνδυνο να λιποθυμήσει η μητέρα και να μην έχει αντανακλαστικά.
γ) Η επισκληρίδια αναισθησία είναι η πιο αποτελεσματική μέθοδος για την καταπολέμηση του πόνου στον τοκετό και για αυτό χρησιμοποιείται πολύ συχνά.
Η μέθοδος αυτή βασίζεται στην τοποθέτηση ενός πολύ μικρού καθετήρα στη σπονδυλική στήλη της γυναίκας, από όπου μπορούμε να χορηγήσουμε αναισθητικά φάρμακα, όσες φορές και αν χρειαστεί, όταν η επίτοκος αρχίσει να αισθάνεται επώδυνες συσπάσεις της μήτρας. Οι επιπλοκές της επισκληρίδιας αναισθησίας είναι σπάνιες και δεν πρέπει να φοβίζουν την έγκυο. Ο τοκετός εξελίσσεται ομαλότερα και η γυναίκα μπορεί να βιώσει τη γέννηση του παιδιού της ως ένα ευχάριστο, και όχι επίπονο, γεγονός. Η επισκληρίδια αναισθησία δεν μπορεί να εφαρμοστεί κυρίως όταν η γυναίκα έχει προβλήματα από τη σπονδυλική στήλη, από την πηκτικότητα του αίματος ή νευρολογικές παθήσεις.
δ) Οι φυσικές μέθοδοι αντιμετώπισης του πόνου με την Ψυχοπροφυλακτική, προετοιμάζουν, με τη σωστή εκπαίδευση, τόσο τη φυσική κατάσταση της εγκύου όσο και την ψυχολογική της χαλάρωση. Ο ρόλος της μαίας και εδώ είναι σημαντικός και βοηθά στην ανακούφιση από τον πόνο σε αρκετές περιπτώσεις.
Στην Καισαρική τομή πρέπει να επιλέξουμε μεταξύ Επισκληριδίου και γενικής αναισθησίας. Η επιλογή θα γίνει με βάση τις ανάγκες που έχει η κάθε περίπτωση ξεχωριστά, ώστε να μπορεί η γυναίκα να γεννήσει με ασφάλεια και άνεση.
α) Η Επισκληρίδια αναισθησία γίνεται συχνότερα γιατί αποφεύγουμε κάποια προβλήματα της γενικής αναισθησίας, η γυναίκα έχει τις αισθήσεις της κατά την ώρα της καισαρικής και μπορεί να συνομιλήσει με το γιατρό, να δει το παιδί μόλις γεννηθεί και να ακούσει το πρώτο του κλάμα. Επίσης, ο καθετήρας μπορεί να παραμείνει, εξασφαλίζοντας αποτελεσματική αντιμετώπιση του πόνου και μετά από την καισαρική τομή.
β) Η γενική αναισθησία χρησιμοποιείται κυρίως σε επείγουσες καταστάσεις, όταν χρειάζεται γρήγορη έναρξη της καισαρικής τομής και καλός έλεγχος της οξυγόνωσης της μητέρας. Άλλος λόγος είναι να μην μπορούμε να εφαρμόσουμε επισκληρίδιο στη γυναίκα, λόγω κάποιου άλλου προβλήματος υγείας της. Όμως έχει το μειονέκτημα ότι τα φάρμακα περνούν και στο έμβρυο και είναι δύσκολο σε ένα «κοιμισμένο» νεογνό να γίνει ανάνηψη και να πάρει τις πρώτες του ανάσες.