Ο ακρωτηριασμός των έξω γεννητικών οργάνων της γυναίκας περιλαμβάνει διαδικασίες που έχουν ως στόχο να τραυματίσουν την περιοχή, χωρίς να υπάρχει ιατρικός λόγος, χωρίς να υπάρχει όφελος για τη γυναίκα και που γίνονται κυρίως για κοινωνικούς ή πολιτισμικούς λόγους.
Ουσιαστικά μιλάμε για το κόψιμο και την αφαίρεση της κλειτορίδας αλλά πολλές φόρες και των μικρών χειλέων του αιδοίου. Επίσης κάποιες φορές γίνεται και συρραφή του κόλπου ώστε να είναι αδύνατη η σεξουαλική επαφή. Είναι μορφή «σεξουαλικού ευνουχισμού» για να υποδηλώσει την απόλυτη υποταγή στον μελλοντικό της σύζυγο.
Πρόκειται για βάρβαρο, αναχρονιστικό έθιμο που απαντάται κυρίως σε μουσουλμανικές χώρες. Περίπου 3 εκατομμύρια ακρωτηριασμοί συμβαίνουν κάθε χρόνο. Υπολογίζεται ότι σήμερα ζουν περίπου 200 εκατομμύρια γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε ακρωτηριασμό γεννητικών οργάνων κυρίως στην Αφρική, αλλά και στη Μέση Ανατολή και στην Ασία.
Η διαδικασία του σεξουαλικού ακρωτηριασμού γίνεται μεταξύ παιδικής ηλικίας και 15 ετών. Στις περιπτώσεις που έχει γίνει και συρραφή της εισόδου του κόλπου, πρέπει να καταφύγουμε σε διάνοιξη για να επιτευχθεί εγκυμοσύνη και αργότερα ο τοκετός. Συχνά η γυναίκα υποβάλλεται σε νέα συρραφή μετά από αυτό, μέχρι την επόμενη επιθυμία για νέα εγκυμοσύνη, γεγονός που σημαίνει ότι η διαδικασία μπορεί να επαναληφθεί πολλές φορές στην ίδια γυναίκα.
Η κλειτοριδεκτόμή συνήθως γίνεται από κάποιο μέλος της τοπικής κοινωνίας που έχει αυτό το ρόλο και χρησιμοποιούνται ξυράφια, συχνά χωρίς αντισηψία, σε μέρη, όπως πάνω σε ένα τραπέζι, σε ένα κρεβάτι ή ακόμα και στο πάτωμα. Φυσικά ο πόνος κατά τη διάρκεια της διαδικασίας είναι αφόρητος αφού γίνεται σχεδόν πάντα χωρίς καμία αναισθησία.
Αυτές οι διαδικασίες μπορεί να προκαλέσουν μεγάλες αιμορραγίες, προβλήματα ούρησης, μολύνσεις, συρίγγια, πόνο στην ερωτική επαφή, ανωμαλίες και πόνο στην περίοδο, και άλλα. Όμως μπορεί να υπάρχουν και πιθανές επιπλοκές σε μελλοντική εγκυμοσύνη ή τοκετό, όπως παρατεταμένος τοκετός, τραύματα του κόλπου και του αιδοίου, και αυξημένη πιθανότητα για καισαρική τομή. Επίσης, σημαντική είναι και η επιβάρυνση της ψυχολογίας της γυναίκας, με κατάθλιψη, στρες, χαμηλή αυτοεκτίμηση και άλλα. Το ψυχολογικό τραύμα ενός κοριτσιού που με βία το συγκρατούν ενήλικες πάνω σε ένα τραπέζι για να του ακρωτηριάσουν χωρίς αναισθησία τα γεννητικά όργανα του, προκαλεί συχνά μόνιμο ψυχολογικό τραύμα.
Σήμερα, ο ακρωτηριασμός των έξω γεννητικών οργάνων θεωρείται ως παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κοριτσιών και νέων γυναικών. Η καθιέρωση της 6ης Φεβρουαρίου ως Παγκόσμιας Ημέρας κατά της κλειτοριδεκτομής εντάσσεται στην προσπάθεια ευαισθητοποίησης κι ενημέρωσης της παγκόσμιας κοινότητας για να σταματήσει αυτό το βάρβαρο έθιμο.
Οι βασικότεροι λόγοι για αυτό το φαινόμενο είναι διαφορετικοί από μέρος σε μέρος. Οι συχνότεροι είναι:
- Η ανάγκη να ακολουθήσουν αυτό που είναι αποδεκτό και κοινή πρακτική για την υπόλοιπη κοινωνία μέσα στην οποία ζουν.
- Η πεποίθηση ότι αυτό είναι μέρος της διαπαιδαγώγησης του νεαρού κοριτσιού και μέρος της προετοιμασίας για να παντρευτεί.
- Είναι τρόπος προστασίας της παρθενίας και της αγνότητας, ενώ για τις παντρεμένες αποτελεί ένδειξη αφοσίωσης στον άντρα. Η μείωση της ερωτικής ικανοποίησης της γυναίκας αποτρέπει τον πειρασμό για εξωσυζυγικές σχέσεις και απιστία. Επίσης το κλείσιμο του κόλπου κάνει αδύνατη την ερωτική επαφή και προστατεύει από εξωσυζυγικές επαφές.
- Ο ακρωτηριασμός κάνει πιο εύκολο το γάμο για μια γυναίκα.
- Η πεποίθηση ότι η απομάκρυνση των «άχρηστων» τμημάτων των έξω γεννητικών οργάνων που «περισσεύουν», τους δίνει μια εικόνα πιο «καθαρή» και «όμορφη».
- Θεωρείται ότι έχει κάποια θρησκευτική βάση.
- Θεωρείται μέρος της πολιτισμικής κληρονομίας και παράδοσης του Λαού.
- Οι οικογένειες που θα αρνηθούν να υποβληθεί η κόρη τους σε αυτή τη διαδικασία, κινδυνεύουν να αφοριστούν από την τοπική κοινωνία και να εκδιωχτούν από την περιοχή ή η κόρη μπορεί να χαρακτηριστεί ως «ακατάλληλη για γάμο».
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, μαζί με τη UNICEF, έχει αναλάβει πρωτοβουλίες, τόσο σε Διεθνές όσο και σε τοπικό επίπεδο, εναντία σε αυτήν την πρακτική. Αυστηρή νομοθεσία αλλά κυρίως προσπάθειες να αλλάξει η νοοτροπία σε αυτούς τους πληθυσμούς είναι σημαντικές.
Οι άνθρωποι αυτοί πρέπει να κατανοήσουν ότι ο ακρωτηριασμός των γεννητικών οργάνων των νεαρών κοριτσιών είναι μια αναχρονιστική, βάρβαρη και απαράδεκτη τακτική που πρέπει να σταματήσει.